Hà Giang là tỉnh duy nhất trên cả nước có quần thể voọc mũi hếch sinh sống, tuy nhiên chúng đang trên bờ vực bị đe dọa tuyệt chủng.
Vườn quốc gia Cúc Phương cứu hộ voọc Chà Vá chân xám quý hiếm
Chuyện loài voọc quý chỉ có ở Việt Nam
128 cá thể voọc chà vá xuất hiện tại Bạch Mã
Loài quý hiếm ở Công viên địa chất toàn cầu UNESCO.
Theo các chuyên gia của Tổ chức Bảo tồn động, thực vật hoang dã quốc tế (FFI), hiện trên thế giới ước tính chỉ còn khoảng 250 cá thể voọc mũi hếch, với 4 loài. Trong đó, ở Trung Quốc có 3 loài và ở Việt Nam có 1 loài. Loài voọc mũi hếch ở Việt Nam là loài đặc chủng của nước ta.
Ngay sau khi phát hiện loài này tại Hà Giang, Tổ chức FFI đã phối hợp với UBND tỉnh và Chi cục Kiểm lâm tỉnh tiến hành các hoạt động bảo tồn.
Loài voọc mũi hếch sinh sống tại các khu rừng của tỉnh Hà Giang. Ảnh: Lê Khắc Quyết – FFI.
Từ năm 2015, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 1377/QĐ-TTg về việc thành lập Vườn Quốc Gia Du Già – Cao nguyên đá Đồng Văn, với tổng diện tích 15.006 ha thuộc địa bàn 3 xã của 3 huyện của tỉnh Hà Giang. Nhờ vậy, số lượng cá thể voọc mũi hếch đã tăng lên đáng kể, từ 60 cá thể (năm 2002) đã tăng lên hơn 60 cá thể (năm 2019).
Năm 2007, một quần thể voọc mũi hếch ước tính khoảng 32 – 35 cá thể từng được phát hiện tại khu vực rừng 3 xã Cao Mã Pờ, Tả Ván, Tùng Vài (Cao – Tả – Tùng) của huyện Quản Bạ.
Đến nay, đây được xem là quần thể voọc mũi hếch lớn thứ 2 và có sự liên quan mật thiết đến quần thể ở Khau Ca. Theo ghi nhận của FFI, số lượng cá thể voọc ở đây đang bị suy giảm mạnh.
Trước sự giảm sút số lượng cá thể voọc mũi hếch ở Cao – Tả – Tùng, các chuyên gia của tổ chức FFI cho rằng, việc bảo tồn voọc mũi hếch tại huyện Quản Bạ rất quan trọng, cần có các quần thể khác dự phòng và tạo sự đa dạng về nguồn gen.
Suy giảm nghiêm trọng do con người.
Ông Dương Văn Khải, cố vấn sinh kế của FFI cho biết: Loài voọc mũi hếch sinh sống ở các khu rừng có độ che phủ khoảng 80%. Voọc mũi hếch ở huyện Quản Bạ hiện sinh sống trong một khu rừng nhỏ khoảng 10 km2 và bị cách ly hoàn toàn với các khu rừng liền kề.
Hạt kiểm lâm huyện Quản Bạ đi tuần tra, kiểm tra số lượng voọc mũi hếch. Ảnh: FFI.
Đến nay, chỉ còn khoảng 5.000 ha rừng có sinh cảnh phù hợp với voọc mũi hếch.
Theo các già làng, trưởng bản ở các xã gần khu vực có voọc mũi hếch chia sẻ, người dân địa phương thường gọi loài voọc là Tu Cảng, Ca Đác hay Mò Pèn.
Trước đây, người dân thường đi rừng đặt bẫy, săn bắn chúng. Mãi sau này, họ mới biết đó là loài voọc quý hiếm.
Ông Chu Xuân Cảnh, Quản lý Dự án của FFI phụ trách tỉnh Hà Giang cho biết: Các hoạt động săn bắn, khai thác các sản phẩm từ rừng đã đe dọa nghiêm trọng đến sự tồn vong của loài vật này.
Qua quá trình tuần tra bảo vệ và đi khảo sát, các nhân viên FFI và đối tác địa phương đã từng thấy người dân mang súng vào rừng săn bắn.
Đến nay, hoạt động săn bắn của người dân địa phương tuy được hạn chế, nhưng chính quyền cũng không thể kiểm soát hết được các hoạt động lén lút này.
Theo điều tra của ngành kiểm lâm, hiện các hộ dân sống xung quanh khu vực có voọc vẫn còn cất giấu những khẩu súng tự chế trong rừng.
Cần khẩn trương thành lập Khu bảo tồn loài và Sinh cảnh Voọc mũi hếch.
Bảo tồn voọc mũi hếch không chỉ đơn thuần mang ý nghĩa bảo vệ một loài linh trưởng đang có nguy cơ bị tuyệt chủng mà còn góp phần bảo vệ rừng, môi trường sống cho con người.
Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Quản Bạ, ông Nguyễn Bá Ngọc cho biết, từ năm 2008, Tổ chức FFI đã có dự án hỗ trợ công tác bảo tồn loài voọc mũi hếch và loài ngọc lan ở huyện Quản Bạ.
Đồng thời, xây dựng các bảng, biển, tờ rơi để tuyên truyền cho người dân; hỗ trợ sinh kế cho người dân ở khu vực.
Bên cạnh đó, dựng 2 vườn ươm giống cây quý hiếm và hỗ trợ làm lò sấy thảo quả cải tiến để giảm thiểu lượng củi đốt.
Mặc dù vậy, tình trạng khai thác lâm sản trái phép vẫn xảy ra; việc đốt củi sấy thảo quả trên rừng đã ảnh hưởng lớn đến môi trường sống của loài voọc mũi hếch.
Mất nhà và môi trường sống bị thu hẹp khiến loài voọc này đang bị dồn vào đường cùng.
Ông Ngọc cho rằng, cần khẩn trương xúc tiến việc thành lập Khu Bảo tồn loài và Sinh cảnh và Ban Quản lý Khu bảo tồn loài và Sinh cảnh Voọc mũi hếch.
Diện tích quy hoạch để thành lập Khu Bảo tồn loài và Sinh cảnh Voọc mũi hếch trên địa bàn huyện Quản Bạ sẽ khoảng trên 3.000 ha.
Đồng thời, địa phương cần tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng.
Ông Chu Xuân Cảnh chia sẻ: Nếu khu vực rừng ở 3 xã được thành lập Khu Bảo tồn loài và Sinh cảnh Voọc mũi hếch, sẽ tạo thuận lợi rất nhiều cho công tác bảo tồn loài voọc này.
Trong đó, sẽ thu hút được sự quan tâm, đầu tư của các tổ chức phi chính phủ vào công tác bảo tồn loài voọc và hỗ trợ sinh kế cho người dân địa phương.
Để giúp loài voọc mũi hếch phát triển trong điều kiện khó khăn như Hà Giang, rất cần có thêm sự hỗ trợ, trách nhiệm của các cấp, ngành, tổ chức và toàn xã hội vào công tác bảo vệ loài linh trưởng này.
Voọc mũi hếch là một trong 25 loài linh trưởng đang bị đe dọa tuyệt chủng cao nhất trên thế giới hiện nay.
Năm 1912, các nhà khoa học đã phát hiện loài voọc mũi hếch ở Trấn Yên.
Đến tháng 1/2002, các nhà khoa học lại phát hiện một quần thể voọc mũi hếch có số lượng lớn khoảng 60 con tại rừng Khau Ca (Hà Giang).
Bài viết gốc, tác giả:admin，Nếu sao chép, vui lòng ghi rõ nguồn:https://agrimarket.vn/can-bao-ton-quan-the-vooc-mui-hech-lon-nhat-viet-nam-mot-cach-khan-cap/