Cần nhanh chóng nâng cấp khu vực trồng nhãn Kông Chro.

Huyện Kông Chro (Gia Lai) được ví như vựa nhãn lớn ở Tây Nguyên, nhưng đã bị thoái hóa, cho năng suất, chất lượng thấp và kém hiệu quả.

Đồng Tháp: Trồng nhãn sạch xuất khẩu

Quảng Bình: Trồng nhang lãi 38 triệu đồng/ha

Trồng nhãn hữu cơ rải vụ thu lợi nhuận cao

Vùng nhãn lớn nhất Tây Nguyên

Kông Chro là một trong những huyện xa và khó khăn nhất của tỉnh Gia Lai. Ở đây, ngoài làm nông nghiệp, người dân hầu như không còn nguồn thu nào khác. Những loại cây trồng được xem là chủ lực của huyện cũng chỉ xoay quanh mía, bắp lai, dưa hấu.

Theo đó, phát triển diện tích cây ăn quả để thay thế dần những loại cây trồng kém hiệu quả đang là hướng đi của huyện. Cải tạo vườn nhãn vốn có từ rất lâu đang là mong muốn không chỉ của ngành nông nghiệp, mà còn của các chủ vườn nhãn tại đây.

Nhiều vườn nhãn của người dân ở Kông Chro đã thoái hóa, kém chất lượng.

Theo Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Kông Chro, toàn huyện có trên 700 ha cây ăn quả các loại, trong đó có hơn 100 ha xoài, khoảng 100 ha mít, và trên 150 ha nhãn.

Ông Võ Tấn Hưng, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Kông Chro cho biết: Cây nhãn có mặt ở huyện đã từ rất lâu thông qua các chương trình định canh, định cư, hay theo chân những người dân từ huyện Thanh Miện (tỉnh Hải Dương) vào lập nghiệp cách đây hơn 20 năm. Tuy nhiên, trong số 150 ha nhãn, có trên 50 ha là giống cũ, cây đã thoái hóa, quả kém chất lượng và giá bán không cao.

Ông Hưng cho rằng cây nhãn phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu của một số vùng trong huyện. Một thời, nhãn Kông Chro được biết đến với những quả to, cơm dày, ngọt thanh. Tuy nhiên, nhiều năm trở lại đây, vườn nhãn đã thoái hóa nghiêm trọng, một phần do chọn giống không chuẩn ngay từ đầu, phần nữa do chăm sóc chưa thực sự hợp lý. Những vườn nhãn ở Kông Chro dần xuống cấp, năng suất thấp, hạt to, cơm mỏng, thu hoạch sau một ngày là bị thối.

Trăn trở của người trồng nhãn

Xã Chơ Long (huyện Kông Chro) có khoảng 48 ha cây ăn quả, riêng nhãn có 12 ha. Một thời, nhãn Chơ Long được nhiều người ưa thích bởi quả to nhưng hạt nhỏ và cơm dày, đặc biệt có vị ngọt thanh dễ chịu.

Ông Vũ Văn Tám quê huyện Thanh Miện, tỉnh Hải Dương vào lập nghiệp ở thôn 9, xã Chơ Long từ năm 2001 theo diện kinh tế mới. Khi đi, ông không quên mang theo một ít giống nhãn từ quê nhà vào trồng tại vùng đất mới. Một thời gian sau, cây nhãn phát triển tốt, chất lượng quả không hề thua kém nhãn ở quê nhà. Ông đã về quê lấy thêm giống nhãn vào trồng.

Tuy nhiên, do phát triển vườn nhãn thiếu định hướng nên hiện tại, vườn nhãn của ông có đến hơn 20 loại giống. Giống nhãn hổ lốn, không có nguồn gốc rõ ràng nên dần xuống cấp, năng suất và chất lượng cũng giảm theo.

Ông Vũ Văn Tám là một trong những gia đình có diện tích trồng nhãn lớn tại huyện Kông Chro.

Theo ông Tám, hiện nhà ông có 3,5 ha nhãn với hơn 20 loại giống khác nhau. Riêng giống siêu ngọt có 1,7 ha với khoảng 350 cây, được trồng từ 5 năm trước. “Giống nhãn siêu ngọt dễ trồng, quả ngọt, năng suất đạt khoảng 14 tấn/ha. Tuy nhiên, giống này có da xấu, sau khi thu hái một ngày thì quả nhãn bị thâm đen và chảy nước, rất khó bán để vận chuyển đi xa”, ông Tám cho biết.

Cũng theo ông Tám, vụ nhãn năm 2020 – 2021, nhãn siêu ngọt ông bán sỉ cho thương lái chỉ được giá 12 ngàn đồng/kg, thấp hơn nhãn giống T6 từ 5 – 10 ngàn đồng mỗi kg. “Tôi rất mong có một chương trình nào đó để cải tạo vườn nhãn, ghép cải tạo những giống đã thoái hóa, đồng thời phát triển thêm giống mới cho năng suất và chất lượng cao”, ông Tám bày tỏ mong muốn.

Xã Yang Trung là một trong những địa phương có diện tích cây ăn quả lớn nhất huyện Kông Chro, với 145 ha cây ăn quả các loại. Riêng nhãn, toàn xã có 52 ha, tập trung chủ yếu ở 40 hộ thuộc thôn 9 và thôn 10.

Phó Chủ tịch UBND xã Yang Trung, ông Đinh Văn B’rơm cho biết: Với vườn nhãn trên 50 ha của xã, có 8 ha là giống cũ kém chất lượng, giá bán thấp và rất khó bán do không bảo quản được lâu. Số còn lại là các giống như Hương Chi, T6. Những giống này cho năng suất cao, chất lượng tốt, thương lái tìm mua tận vườn với giá cao. Tuy nhiên, để cải tạo lại vườn nhãn thì nông dân không thể tự làm được vì thiếu vốn và kiến thức.

Nông dân Huỳnh Hữu Nhân ở làng H’le H’lang (xã Yang Trung) có 2 ha nhãn, trồng từ năm 2000. Theo ông Nhân, vườn nhãn nhà ông cho năng suất khá cao, nhưng hạt to, cơm lại mỏng. “Hạn chế lớn nhất là nhãn sau khi thu hái không để được lâu, chỉ một đến hai ngày là quả nhãn bị sạm đen ngoài vỏ và bắt đầu chảy nước. Do vậy, thương lái không thích thu mua do vận chuyển đi xa không được”.

Cũng theo ông Nhân, vụ nhãn vừa qua, đầu vụ giá chỉ được 10 ngàn đồng/kg, thậm chí cuối vụ chỉ còn 7 ngàn đồng/kg, trong khi giống nhãn T6 bán được 25 – 30 ngàn đồng/kg. “Chúng tôi rất mong có dự án đầu tư của nhà nước để cải tạo lại vườn nhãn, nhằm tăng năng suất, chất lượng, theo đó tăng thu nhập cho những người trồng nhãn như gia đình tôi”, ông Nhân nói.

Phó Chủ tịch UBND xã Đinh Văn B’rơm cũng đề nghị: “Rất mong nhà nước và ngành nông nghiệp có những chương trình, dự án nào đó hỗ trợ cho bà con nhằm cải tạo lại vườn nhãn như ghép giống mới cho năng suất, chất lượng cao, cải thiện đời sống cho người trồng nhãn trên địa bàn xã”.

Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Kông Chro, ông Võ Văn Hưng cho hay: “Cây nhãn phù hợp với đồng đất Kông Chro, tuy nhiên qua thời gian, vườn nhãn đã xuống cấp, cho năng suất và chất lượng thấp. Mong muốn của huyện là từ các chương trình dự án, vườn nhãn của huyện được ghép giống chất lượng cao, hoặc phát triển các loại giống mới phù hợp, cho năng suất và chất lượng tốt. Điều này sẽ tăng thu nhập, cải thiện đời sống cho bà con, góp phần chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp với điều kiện khí hậu thổ nhưỡng của huyện, đặc biệt từng bước hướng đến thương hiệu nhãn Kông Chro.