Chuối sáp: Hướng đi mới cho nông dân miền trung du

Bình Định đang phát triển chuối sáp, đặc biệt tại huyện trung du Hoài Ân, nơi có giá trị kinh tế cao và doanh nghiệp cam kết mua sản phẩm với giá tối thiểu 7.000 đ/kg.

Người trồng ca cao vui mừng đón tết, còn người trồng chuối lại hồi hộp.

Việc trồng chuối trên đất phèn đang được chuyển đổi hợp lý tại An Giang.

Nông dân trồng chuối ở Quảng Trị gặp khó khăn vì dịch bệnh.

Thu nhập 100 – 150 triệu đồng/năm.

Ông Phan Thanh Bút, một người con gốc Bình Định và là Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Vạn Vạn Lợi tại Châu Thành (Bến Tre), khi trở về huyện Hoài Ân đã nhận thấy nhiều diện tích ruộng sản xuất chỉ một vụ lúa/năm có thể phù hợp để trồng chuối sáp.

Chuối sáp hiện có giá trị kinh tế cao và đầu ra rất tiềm năng. Sau chuyến đi, ông Bút đã gửi cho HTX 19/4 ở xã Ân Tường Tây (huyện Hoài Ân), nơi chuyên trồng bưởi da xanh, 300 cây giống chuối sáp để xây dựng mô hình thử nghiệm.

Hiện 300 cây chuối sáp trồng thử nghiệm tại HTX 19/4 ở xã Ân Tường Tây (huyện Hoài Ân, Bình Định) đang phát triển tốt.

Theo ông Nguyễn Hoài Thương, Giám đốc HTX 19/4, đến nay 300 cây chuối sáp đã hơn 9 tháng tuổi và phát triển rất tốt. Trước đây, người dân Hoài Ân cũng đã trồng chuối sáp và kết quả đạt khả quan.

“300 cây chuối sáp sẽ cho thu hoạch lứa đầu vào quý I/2022. Chu kỳ khai thác của chuối sáp phụ thuộc vào mức độ đầu tư và mật độ trồng,” ông Thương giải thích.

Khi vào thời kỳ kinh doanh, 1 ha chuối sáp có thể đem lại thu nhập từ 100 – 150 triệu đồng/năm. Từ khi trồng đến khi chuối ra buồng đầu tiên là 14 tháng, 8 tháng sau cây con có thể tiếp tục ra buồng, và cứ thế mà thu hoạch. Trồng chuối sáp không chỉ đem lại lợi nhuận cao mà còn có đầu ra ổn định nhờ có Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Vạn Vạn Lợi bao tiêu sản phẩm.

Công ty cam kết mua sản phẩm chuối sáp tại Hoài Ân với giá thấp nhất là 7.000 đ/kg và cao nhất là 10.000 đ/kg. HTX dự kiến từ 300 cây ban đầu sẽ mở rộng dần lên 5 – 10 ha.

Thành công của mô hình trồng chuối sáp sẽ thu hút nông dân trong khu vực tham gia. Tuy nhiên, trở ngại lớn nhất hiện nay là giá giống quá cao, với chi phí lên đến 50.000 đ/cây. Một ha cần khoảng 1.500 cây giống, khiến chi phí đầu tư ban đầu lên tới 75 triệu đồng, rất lớn đối với nông dân.

Hiện nay, chuối sáp đã được phát triển ở nhiều nơi tại Đồng bằng sông Cửu Long và đem lại giá trị cao.

Ông Phan Thanh Bút cho biết, nông dân chỉ cần đầu tư ban đầu để mua cây giống, sau đó chuối sẽ tự sinh cây con. Ai muốn mở rộng diện tích có thể bứng cây con làm giống mà không cần mua. “Kể từ khi công ty hoạt động đến nay, giá chuối sáp mà chúng tôi thu mua chưa bao giờ dưới 7.000 đ/kg,” ông Bút khẳng định.

Doanh nghiệp và nông dân đều có lợi.

Ông Bút cho biết, vùng đất Bến Tre hiện đang bị xâm nhập mặn nên chuối sáp không thể chịu được ngập mặn, ảnh hưởng đến sản lượng đầu vào của công ty. Do đó, Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Vạn Vạn Lợi muốn triển khai vùng nguyên liệu chuối sáp tại huyện Hoài Ân để ổn định đầu vào sản phẩm.

Thị trường tiêu thụ chuối sáp nội địa của chúng tôi đạt hơn 50.000 tấn/năm, trong đó chợ đầu mối nông sản Thủ Đức 50 tấn/ngày, chợ đầu mối nông sản Bình Điền 30 tấn/ngày, chợ đầu mối Hòa Cường 30 tấn/ngày và chợ đầu mối Long Biên 60 tấn/ngày.

Tại thị trường nội địa, chúng tôi tiêu thụ 170 tấn chuối sáp mỗi ngày, tương đương 51.000 tấn mỗi năm. Thị trường xuất khẩu chuối sáp đạt 10.000 tấn/năm, trong đó Hàn Quốc 5.000 tấn/năm, Nhật Bản 2.000 tấn/năm và Nga 2.000 tấn/năm.

Theo dự án phát triển vùng nguyên liệu chuối sáp tại huyện Hoài Ân, Công ty dự kiến đến năm 2025 sẽ trồng từ 500 – 1.000 ha. Theo ông Võ Duy Tín, Trưởng Phòng NN-PTNT huyện Hoài Ân, địa phương này có thể thực hiện khoảng 500 ha nhưng phải chuyển đổi từ các diện tích trồng lúa 1 vụ/năm sang trồng chuối sáp.

Dự án phân tích khá kỹ khoản thu nhập từ trồng chuối sáp. Bình quân 1 ha trồng 1.500 cây giống, sau 1 năm thu hoạch được 20 tấn/ha, với giá bao tiêu thấp nhất là 7 triệu đồng/tấn, tổng thu nhập cho 1 ha chuối sáp là 140 triệu đồng/năm.

Chi phí đầu tư đầu vào tổng cộng là 105 triệu đồng/ha, bao gồm chi phí giống, công trồng, phân bón, nước tưới và công chăm sóc. Vào giai đoạn 2 và các năm tiếp theo, nông dân sẽ có thu nhập khoảng 140 triệu đồng/ha, nhưng không tốn chi phí mua giống, nên tổng chi phí đầu tư chỉ còn 37,5 triệu đồng/ha.

Do đó, sau khi trừ chi phí, nông dân trồng chuối sáp có lãi ròng 102,5 triệu đồng/ha cho tới hết chu kỳ thu hoạch. Khi trồng mới, đã có cây con nên không cần phải mua giống.

Chuối sáp có vẻ ngoài không đẹp nhưng lại được người tiêu dùng rất ưa chuộng.

Đặc điểm của cây chuối sáp là ra buồng quanh năm, vì vậy vùng nguyên liệu cần phân bố thời gian trồng hợp lý để tránh thu hoạch đồng loạt, gây khó cho doanh nghiệp trong việc tiêu thụ và tránh thời gian không có chuối cung ứng ra thị trường.

Chúng tôi đã làm việc với HTX 19/4, khi vùng nguyên liệu hình thành, nếu địa phương tạo điều kiện, chúng tôi sẽ xây dựng nhà máy sơ chế ngay tại vùng nguyên liệu, thuận tiện cho việc tiêu thụ. Nhà máy đặt tại Hoài Ân sẽ giúp tiết kiệm chi phí vận chuyển ra thị trường miền Bắc.

Vì khoảng cách từ Bình Định ra miền Bắc chỉ 1.500 km và vào TP. HCM cũng 1.500 km, trong khi từ miền Tây ra miền Bắc lên đến 3.500 km. Mỗi kg chuối sáp tiết kiệm được 1.000 đ chi phí vận chuyển, 1 tấn tiết kiệm được 1 triệu đồng.