Đưa lực lượng kiểm lâm ra khỏi những chốn hẻo lánh trong rừng.

Ông Nguyễn Hữu Thiện, Cục trưởng Cục Kiểm lâm, cho rằng cần có chính sách mới về nguồn nhân lực, ứng dụng khoa học công nghệ để giúp công tác quản lý và bảo vệ rừng thuận lợi hơn.

Kiểm lâm viên liên tục xin nghỉ việc.

Chi cục Kiểm lâm vùng IV vượt khó giữ rừng.

Khánh Hòa xin giải thể 2 trạm kiểm lâm.

Khó khăn chồng chất khó khăn.

Ông Nguyễn Hữu Thiện, Cục trưởng Cục Kiểm lâm, cho biết cán bộ kiểm lâm đang phải đối diện với rất nhiều khó khăn về điều kiện làm việc, cơ chế, chính sách và dư luận xã hội.

Theo ông Thiện, trong những năm qua, lực lượng kiểm lâm đã giảm về số lượng, đặc biệt trong 3 năm gần đây, tình trạng xin chuyển công tác và nghỉ việc của cán bộ cảnh sát trẻ ngày càng gia tăng, dẫn đến thiếu hụt nghiêm trọng nguồn nhân lực. Trong khi đó, việc đào tạo và tuyển dụng lực lượng trẻ kế cận cũng gặp nhiều khó khăn. Đây là thực trạng đáng buồn của ngành lâm nghiệp hiện tại.

Vấn đề “khan” nguồn nhân lực gặp khó khăn về cơ chế chỉ là một phần. Điều cốt lõi là muốn làm tốt công tác lâm nghiệp thì phải có hiểu biết và trình độ chuyên môn, được đào tạo bài bản ở bậc đại học. Trong khi lực lượng này lại thu hút rất ít người trẻ quan tâm. Chẳng hạn, tại Đắk Lắk hiện đang thiếu 100 cán bộ kiểm lâm nhưng không thể tìm được người để tuyển dụng.

Một số tỉnh đã thử nghiệm mở rộng biên và giảm tiêu chí để tuyển thêm những người có bằng chuyên ngành luật hoặc môi trường nhưng khi vào làm việc trong lĩnh vực lâm nghiệp, họ lại phải được đào tạo lại, trong khi chưa có cơ chế cho công tác đào tạo lại này.

Theo thống kê, phần lớn cán bộ xin nghỉ việc là do điều kiện làm việc ở vùng sâu, vùng xa ngày càng khó khăn, chịu áp lực từ nhiều phía như cơ chế, chính sách, dư luận xã hội, trách nhiệm công việc chuyên môn. Nhiều đối tượng khai thác, vận chuyển và xâm hại rừng sẵn sàng chống lại lực lượng kiểm lâm, đe dọa tính mạng của họ. Những điều này đã tác động không nhỏ đến tâm lý làm việc của lực lượng kiểm lâm.

Một khó khăn khác là áp lực xã hội luôn đè nặng lên cán bộ kiểm lâm. Nhiều người, kể cả cơ quan truyền thông, đã hiểu sai về kiểm lâm và thường xuyên có những ý kiến xấu. Chỉ cần một cây gỗ đổ xuống hay một con thú ngoài đường là dư luận lại đặt câu hỏi về việc lực lượng kiểm lâm có tồn tại những mối quan hệ bất chính.

Có ý kiến cho rằng, ở đâu có quán thịt thú rừng ngon là kiểm lâm biết, nhưng họ không hiểu rằng đó là một phần trong trách nhiệm công việc. Lực lượng kiểm lâm phải kiểm tra các cơ sở kinh doanh xem có buôn bán thú rừng trái phép hay không. Nhiều địa điểm đã nắm được thông tin nhưng chưa đủ chứng cứ để xử lý nhưng dư luận lại lên tiếng cho rằng có sự bắt tay, thỏa thuận.

Phải nhìn nhận thẳng thắn rằng, tiêu cực xuất hiện ở một số cá nhân là có, nhưng rất ít. Do đó, không thể eo hẹp đánh giá tất cả cán bộ công tác trong lĩnh vực lâm nghiệp đều như vậy, điều này chỉ là “một con sâu làm rầu nồi canh”. Vẫn còn rất nhiều cán bộ kiểm lâm đang nỗ lực làm việc và hy sinh thầm lặng để hoàn thành nhiệm vụ, họ vẫn phải sinh sống trong những lán trại tạm bợ giữa rừng, ăn cơm đùm, cơm nắm, muối vừng và cá khô.

Rất nhiều cán bộ kiểm lâm vẫn đang công tác và hy sinh thầm lặng để bảo vệ rừng. Tuy nhiên, nếu những khó khăn này không sớm được tháo gỡ, họ sẽ cảm thấy nản lòng.

Có lần tôi đi công tác tại Tây Nguyên, thăm 14 trạm kiểm lâm và có đến 7 trạm không có điện, nước sạch, sóng điện thoại, tivi, báo chí, nhưng các anh em vẫn say sưa làm việc với hết tình yêu nghề.

Gần đây, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Nguyễn Hoàng Hiệp đã đến kiểm tra và thăm hỏi lực lượng kiểm lâm thuộc Chi cục Kiểm lâm vùng IV tại Tây Nguyên. Các anh em kiểm lâm rất xúc động vì hiếm khi được lãnh đạo Bộ thăm hỏi như vậy, và họ cảm thấy tinh thần cống hiến, muốn làm việc lại được dâng cao khi thấy mọi người quan tâm.

Ông Nguyễn Hữu Thiện cũng chia sẻ rằng, thật buồn khi những ngành nghề khác thì dễ dàng tuyển dụng, nhưng ngành kiểm lâm lại rất khó giữ chân cán bộ. Cần làm thế nào để cán bộ trẻ nhận thức rằng, cơm, áo, gạo, tiền ai cũng cần nhưng giá trị đóng góp của nghề cho xã hội còn cao hơn tất cả. Cần có chính sách để từng bước tháo gỡ những khó khăn và sự chung tay của toàn xã hội để giúp cán bộ an tâm công tác và cống hiến.

Làm lại công tác tuyển sinh.

Việc nhiều cán bộ xin nghỉ là điều ai cũng nhận thấy, trong khi công tác tuyển sinh đầu vào lại gặp khó khăn. Lớp trẻ hiện nay có rất nhiều ngành nghề để lựa chọn, nếu họ không có đam mê với nghề thì rất khó để thu hút lực lượng trẻ tham gia.

Để ngành lâm nghiệp phát triển tiếp, ngoài hoạt động chế biến, quản lý và bảo tồn đa dạng sinh học, cần có chính sách mới về nguồn nhân lực bằng cách đào tạo các sinh viên tiềm năng.

Những bữa cơm đạm bạc giữa rừng.

Chúng ta có thể nghiên cứu đến việc toàn bộ sinh viên theo học ngành kiểm lâm được bao cấp học phí và nơi ở, khi tốt nghiệp sẽ được phân công công tác. Tuy nhiên, để có được những quyền lợi này, bản thân sinh viên phải đạt được yêu cầu và điều kiện nhất định trong những năm đầu làm việc.

Khi có chính sách mới, môi trường mới thì sẽ thu hút và đào tạo được những nhân lực mới. Hiện nay, hàng năm cả nước đào tạo được vài chục sinh viên trong khi nhu cầu lên tới hàng trăm cán bộ. Đầu vào của ngành hiện không đủ, nên muốn có thì cần có sự thay đổi, mặc dù còn nhiều khó khăn nhưng nếu từng bước tháo gỡ thì tình hình sẽ được cải thiện.

Quản lý và bảo vệ rừng phải gắn với đời sống của người dân xung quanh.

Về chính sách, Tổng cục Lâm nghiệp đang trình Bộ NN-PTNT và Chính phủ nghị định về chính sách lâm nghiệp, trong đó có công tác quản lý và bảo vệ rừng. Điểm cơ bản của nghị định là xác định rõ rừng phải có chủ; các chủ rừng nhà nước sẽ được cung cấp thiết bị, phương tiện và lương cho cán bộ như thế nào.

Vấn đề không phải là không có chính sách mà nguồn lực thực hiện vẫn còn hạn chế.

Việc kết hợp quản lý và bảo vệ rừng với hoạt động sản xuất kinh doanh của chủ rừng nhà nước hết sức khó khăn. Bởi lẽ, rừng đặc dụng và rừng phòng hộ thì hoạt động sản xuất gần như bằng 0.

Đối với rừng đặc dụng, hiện có nhiều hoạt động như du lịch và các hoạt động liên quan đến phát triển lâm sản ngoài gỗ nhưng cần xác định rõ nơi triển khai, vì rừng đặc dụng chia thành ba khu: Bảo vệ nghiêm ngặt, phục hồi sinh thái và khu dịch vụ hành chính.

Về bản chất, rừng đặc dụng phải đảm bảo diễn thế hoàn toàn tự nhiên, mỗi cá thể trong rừng là một thành tố tạo thành chuỗi hành trình của đa dạng sinh học. Do đó, cần đặc biệt chú trọng đến việc nhìn thấy lợi ích kinh tế so với việc bảo vệ đa dạng sinh học lâu dài.

Ông Nguyễn Hữu Thiện cho rằng để ngành lâm nghiệp tiếp tục phát triển thì cần có chính sách mới về nguồn nhân lực bằng cách đào tạo các sinh viên tiềm năng.

Đối với rừng phòng hộ, đã có quy định cho phép sản xuất theo tỷ lệ nhất định, tuy nhiên việc phát triển vẫn rất khó khăn vì các vị trí thuận lợi đã được chuyển thành hệ thống sản xuất. Những vị trí quan trọng phải được giữ lại vì trách nhiệm với quốc gia và hệ thống lâm nghiệp toàn cầu.

Để bảo vệ rừng, đảm bảo phát triển theo nguyên lý tự nhiên là một thách thức lớn. Cần có sự tập trung nguồn lực từ cả hệ thống, không thể chỉ dựa vào một bộ phận nhỏ. Phải tạo ra môi trường cho người dân xung quanh tham gia phát triển sản xuất, khi đó họ sẽ tự giác hơn trong việc bảo vệ rừng, điều này sẽ phù hợp hơn với cách làm hiện nay.