Khuyến nông là việc ứng dụng và sáng tạo công nghệ số.

Chúng ta có nhiều nhạc công, hiệp sỹ khuyến nông, sắp tới cần một nhạc trưởng chuyên trách cho dàn nhạc giao hưởng số khuyến nông.

Lan tỏa các mô hình khuyến nông hiệu quả ở Phú Yên

Khuyến nông, nước nào làm nông cũng có

Câu chuyện khuyến nông

Phát triển kinh tế nông nghiệp địa phương cần khuyến nông cộng đồng làm gì

Từ “trông trời, trông đất, trông mây” sang trông dữ liệu

Xin được liên tưởng ví von về hoạt động của khuyến nông tới câu chuyện “Bác nông dân và con gấu” bằng chuyện “Khuyến nông Bụt” thế này: Chủ đất cho nông dân thuê trồng cấy, đòi chia sản phẩm lấy phần ngọn.

Nông dân không biết trồng gì thì Bụt hiện lên bảo hãy trồng khoai. Năm sau, chủ đất đòi chia phần gốc, Bụt “tư vấn” trồng lúa. Năm sau nữa, chủ đòi cả gốc lẫn ngọn, Bụt khuyên trồng mía. Sau nữa, chủ đòi cả gốc, ngọn và thân, Bụt bảo nông dân trồng ngô.

Công nghệ số đòi hỏi hoạt động khuyến nông của nước ta cần chuyển dần hình thức hoạt động để phù hợp với giai đoạn mới.

Thời chiến tranh, khuyến nông hướng dẫn xóa đói giảm nghèo, tăng gia sản xuất, khai hoang phục hóa, thau mặn rửa phèn. Thời thị trường, khuyến nông hướng dẫn thâm canh tăng vụ, sản xuất hàng hóa.

30 năm đổi mới, nông nghiệp Việt Nam đã đạt được những kỳ tích nhưng cũng như một đội bóng mới chỉ ở đẳng cấp khu vực, chưa vươn ra được ở đấu trường châu lục, và tổng thể chỉ ở mức trung bình. Bây giờ, sân cỏ, cầu thủ, huấn luyện viên, khán giả đều đã rõ. Bước sang giai đoạn mới, cần xác định chiến lược gì, chiến thuật nào, cái gì kéo, cái gì đẩy, giá trị nào mới để thực hiện mục tiêu phát triển bền vững.

Sự tiến hóa trong nông nghiệp ngoài chọn lọc tự nhiên còn bằng công nghệ sinh học và bây giờ bước sang giai đoạn tiến hóa bằng công nghệ, con người cùng với máy móc. Công nghệ số có 3 giai đoạn: Một là xây dựng dữ liệu; hai là xây dựng hệ sinh thái số bao gồm phần mềm, thiết bị, hạ tầng, chuỗi; ba là số hóa tổ chức, không giới hạn địa giới hành chính địa lý.

Hệ thống khoa học khuyến nông trước đây phải đi tiên phong trong việc ứng dụng và sáng tạo công nghệ số trở thành người trợ lý ảo làm các nhiệm vụ khuyến nông cho nông dân, đạt mục tiêu nông nghiệp hiện đại, công nghiệp hóa.

Chúng ta cần xây dựng chiến lược chuyển giao trên nền tảng công nghệ online cho hệ thống khoa học khuyến nông giai đoạn mới. Chúng ta xây dựng song song hai hệ sinh thái thật và ảo cho nông dân.

Từ trực tiếp sang trực tuyến

Mục tiêu sắp tới đối với nông dân là đào tạo nông dân chuyên nghiệp, đào tạo nguồn nhân lực 4.0. Chuyên nghiệp ở đây là làm nghề nông, yêu nghề nông, tinh thông nghề nông, giàu có bằng nghề nông.

Công nghệ mới trong nông nghiệp đòi hỏi hoạt động khuyến nông nắm bắt và làm chủ được công nghệ hiện đại.

Nhưng muối phải “mặn” thì mới “muối” được nông dân “mặn” nên trước hết, phải đào tạo lại đội ngũ khuyến nông viên từ Trung ương đến địa phương, nắm vững sự giao thoa giữa công nghệ nông nghiệp với các ngành công nghiệp trên để xây dựng “tam nông” phát triển bền vững.

Có một nhà thông thái ví người làm nghề đào tạo như người làm nghề rượu: Từ nguyên liệu, xây dựng quy trình, giáo trình, ủ men, thương hiệu, tiếp thị, và truyền cảm hứng để “say”.

Nông dân là người ứng dụng công nghệ, cũng là người sáng tạo công nghệ. Tổng kết kinh nghiệm và sáng tạo kỹ thuật của hàng chục triệu hộ nông dân sản xuất kinh doanh giỏi là một cách làm sáng tạo.

Tôi tin rằng, công nghệ số nông nghiệp Việt Nam sẽ dẫn nông nghiệp tiến vượt lên hàng đầu, và kinh tế học nông nghiệp sẽ phát triển lên mức triết lý.

Từ quản trị hàng dọc sang ngang – dọc kết hợp

Có thể khẳng định rằng, 30 năm qua, chính thị trường là nguyên nhân giải phóng cho nông dân nước ta từ thiếu đói lên mức đạt 100 triệu VNĐ/ha đất nông nghiệp; 50 triệu VNĐ/hộ nông dân; xuất khẩu 45 tỷ USD nông sản, tỷ lệ đói nghèo còn 5 – 7%.

Ngày nay, bên cạnh hoạt động khuyến nông nhà nước, cần kết hợp nhiều kênh khuyến nông khác nhau. Đảng ta xác định nền kinh tế nước ta là nền kinh tế nhiều thành phần. Vì vậy, khuyến nông cũng cần có nhiều sở hữu, cách làm, cơ chế hoạt động và hiệu quả khác nhau.

Nếu như vậy, từ khoảng 30 dự án, 200 tỷ VNĐ dành cho khuyến nông hiện nay, theo mô hình mới có thể có nguồn lực 1000 – 2000 tỷ đồng/năm dành cho hoạt động khuyến nông.

Khuyến nông của nông dân đến nông dân thông qua nông trại của hàng triệu hộ nông dân sản xuất kinh doanh giỏi là hiệu quả rõ rệt hàng đầu cho nông dân.

Từ kinh nghiệm phòng chống thiên tai và dịch bệnh, chúng ta tổng kết có bài học về cơ sở, “4 tại chỗ”. Vì vậy, nên chuyển 100% cơ quan khuyến nông cơ sở cho cấp huyện quản lý, quản trị, phù hợp các nguyên lý từ dưới lên, từ thị trường.

Các hoạt động khuyến nông của khối doanh nghiệp đang ngày càng có vai trò lớn và cần có sự hợp tác chặt chẽ với khuyến nông nhà nước.

Song song đó, hoạt động khuyến nông cũng cần khắc phục sự dàn trải ở khắp 63 tỉnh thành, mà cần tập trung cho các vùng sinh thái trọng điểm.

Các dự án xóa đói giảm nghèo cũng nên kết hợp với 3 Chương trình Mục tiêu quốc gia gồm Xây dựng Nông thôn mới, Giảm nghèo bền vững và Phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc.

Chúng ta cũng cần nghiên cứu, bổ sung xây dựng các sàn giao dịch công nghệ cùng với sàn giao dịch nông sản, diễn đàn kết nối tiêu thụ nông sản ở các vùng trọng điểm.